ANTZINAROKO GREZIAKO GOBERNU ERAK

Monarkia

900 BCE

Garai hartan, k.a. 900. urtetik aurrera, Grezia hiri-estatu txikitan antolatzen hasi zen. Hiri-estatu hauek polis izena zuten. Polis bakoitzak bere lege, aginte-modu, sistema ekonomiko eta gizarte antolaketa zituen. Polis bat Atenas izan zen. Hasieran Atenaseko aginte-modua monarkia izan zen, hau da, errege batek agintzen zuen.

Oligarkia

753 BCE

K.a. 753. urtean lur-jabe handiek boterea kendu zioten erregeari eta oligarkia deituriko aginte modua ezarri zuten. Oligarkiarekin boterea pertsona gutxi batzuen esku zegoen. Pertsona gutxi hauek politika, armada eta justizia kontrolatzen zituzten.

Tirania

621 BCE

Oligarkia eta gero, k.a. 621. urtean, tiranoen aginte-modua zabaldu zen; Tirano hauek bere interesen aldeko legeak idatzi zituzten. Legeak erabiliz herritarrak menperatzen zituzten.

Demokrazia

508 BCE

K.a. 508. urtean, Klistenesek Atenaseko politikan aldaketa sakonak egin zituen, Solonen erreformetan oinarrituta:

• Gizonezko libre guztiei eman zitzaien hiriaren
  agintean parte hartzeko eskubidea.
• Gizonezko libreak legeen alde edo aurka botoa
  ematen hasi ziren. Hau demokraziaren hasiera izan
  zen.

Oligarkia Ep.2

411 BCE

Atenasko esperientzia demokratikoak mende bakarra iraun zuen. Espartaren aurkako gerrak, besteak beste Atenasen beherakada garaiak izan zituen. Egoera horretan K.a. 411n Atenasen egitura oligarkikoa berrezarri zen.

Demokrazia Ep.2

403 BCE

K.a. 508. urtean, Klistenes aristokrata berritzaileak Atenasko egitura politikoan aldaketak egitea erabaki zuen. Solonen erreformetan oinarrituta, Klistenesek erabaki zuen herritar gehiagok parte hartu behar zutela bizitza politikoan eta baita Atenasko zuzendaritzari buruzko erabakietan ere. Lehen, aberatsek hartzen zuten parte, ez bestek.

Imperioa

346 BCE

K.a. 403n demokrazia berreskuratu zuten, baina, Mazedoniako errege Filipo II. ak Greziako lurralde guztiak eskuratu zituen K.a. 346. urtean. Alexandro Handia haren semeak, K.a. 336. urtean, inperio handi bat sortu zuen, baina K.a. 323n hiltzean, Greziako lurraldea erresuma helenistiko txikietan zatitu zen.

Erresuma helenistikoa

323 BCE