-
10,000 BCE
Izturitzeko haitzuloa
Lehen garaietan eguraldi hotzetik babesteko haitzuloetan bizi izaten ziren gizakiak. -
5000 BCE
Neolitoko etxola
Hegoaldeko lurraldeetako etxebizitza sendoetan bizitzen hasi ziren, ibiltari izateari utzita. -
4000 BCE
4000 BCE Sorginen Txabola trikuharria (Bilar, Araba)
Bederatzi harlauzez eta estalkia eratzen duen lauzaz osatua dago. Hiru harlauza handik estalkia egiten duen harlauzari eusten diote. Pasabidea bost harlauzez osatua dago. Trikuharria aurkitu zutenean estalkiz egiten duen lauza hirutan zegoen hautsita. -
2750 BCE
La Hoyako herrixka
Herrietan antolatzen hasi ziren, etxeak harresiz inguratuta zeuden. -
1200 BCE
Ilarritako harrespila (Lekunberri, Nafarroa Beherea)
megalitoa, (grezierazko mega, "handi", eta litos, "harri", hitzetatik) Harri handiekin egindako monumentua da. Bereziki Neolitikotik eta Brontze Arora arte eraiki ziren. da. Mota askotako eraikuntzak eta monumentuak biltzen dira megalitoetan, besteak beste: trikuharriak, harrespilak, zutarriak eta tumuluak. -
400 BCE
Hileta-hatua (La Hoya)
La Hoya izenez ezagutzen den herrixka edo aztarnategia, eta Euskadiko OndarearenGuardia udal-barrutian (Araba) dago, herri horretatik 700 bat metrora, lehen El Torreon zeritzan leku edo muinoan. -
300 BCE
Arkaiako villa bateko termak
Andre Mariaren Jaiotzaren parrokia-eliza. Erretaula nagusia XVIII. mendekoa da. Catalina de Aberasturi andreak hartu zituen bere gain horren kostuak, 1702an. Atari neoklasikoa du elizak, arku molduradunekin, hiru baoko portada -ateburuekin-, Erdi Aroko bataiarria eta XVIII. mendeko dorrea. -
120 BCE
Beirazko errauts-ontzia (Ama Xantalengo nekropolia, Irun)
Gorpuak erre ondoren, errautsak errauts-ontzietan sartzen zituzten. -
100 BCE
Oiassoko planoa
Erromatarrek itsas-merkataritzan oinarritutako hiri nagusi bat eraiki zuten gaur egungo Irunen. -
50 BCE
Larraganenako hilarria (Gorliz)
Gure lurraldean agertu den hilarri zaharrenetakoa da.