-
431 BCE
ΑΡΧΙΔΑΜΕΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (431-421π.Χ.)
Ο όρος Αρχιδάμειος πόλεμος δεν αφορούσε κάποιο συγκεκριμένο πόλεμο, αλλά ήταν αρχαία ελληνική έκφραση με την οποία δηλώνονταν κάθε πόλεμος αντίθετος προς την επιθυμία εκείνου που τον αναλάμβανε.
Η έκφραση αυτή προήλθε από τις επιδρομές του ειρηνόφιλου Βασιλέα της Σπάρτης Αρχίδαμου Β΄ στην Αττική. Εξ αυτού ονομάσθηκε από τους ιστορικούς «Αρχιδάμειος πόλεμος» και ολόκληρη η πρώτη περίοδος του Πελοποννησιακού Πολέμου (431-421 π.Χ.). -
431 BCE
Εισβολή Θηβαίων στην Πλάταια
Πρόλογο του πολέμου αποτέλεσε η εισβολή των Θηβαίων στην Πλάταια, παραδοσιακή φίλη της Αθήνας -
431 BCE
Ο Αρχίδαμος στην Αθήνα
Ο πελοποννησιακός στρατός, με αρχηγό το βασιλιά της Σπάρτης Αρχίδαμο, λεηλατεί την ύπαιθρο της Αττικής και ο πληθυσμός της αναγκάζεται να καταφύγει μέσα στην οχυρωμένη πόλη -
430 BCE
Λοιμός στην Αθήνα
Το 430 π.Χ. μια μολυσματική ασθένεια αποδεκατίζει τον πληθυσμό της Αθήνας -
429 BCE
Θάνατος Περικλή
Ο Περικλής προσβάλλεται από τον λιμό και πεθαίνει. Οι Αθηναίοι χάνουν το ηθικό τους. Ισάξιος διάδοχος του Περικλή δεν υπάρχει. Στην πολιτική κυριαρχούν πλέον οι δημαγωγοί. -
428 BCE
Αποστασία Λέσβου
Για να αντιμετωπίσει τις σπαρτιατικές επιδρομές, η Αθήνα πιέζει οικονομικά τους Συμμάχους. Οι αυθαιρεσίες προκαλούν εξεγέρσεις. Η Λέσβος πρωτοστατεί (428 π.Χ.) και η αποστασία καταπνίγεται με αγριότητα από τους Αθηναίους. -
425 BCE
Κατάληψη Σφακτηρίας
Το 425 π.Χ. ένα απροσδόκητο γεγονός, η κατάληψη του μικρού νησιού Σφακτηρία στην Πύλο από τους Αθηναίους και η σύλληψη πολλών Σπαρτιατών, αναγκάζει τη Σπάρτη, για να πετύχει την απελευθέρωση των αιχμαλώτων, να ζητήσει ειρήνη. Οι Αθηναίοι απορρίπτουν την πρόταση. -
422 BCE
Κατάληψη Αμφίπολης
Οι Σπαρτιάτες μεταφέρουν τον πόλεμο στη Μακεδονία. Ο στρατηγός Βρασίδας, με ένα εκστρατευτικό σώμα, φθάνει στη Χαλκιδική και καταλαμβάνει την Αμφίπολη. Οι Αθηναίοι αντιδρούν και στέλνουν στρατό στη Χαλκιδική υπό τον δημαγωγό Κλέωνα. Σε αμφίρροπη μάχη κοντά στην Αμφίπολη φονεύονται και οι δύο στρατηγοί, Βρασίδας και Κλέων (422 π.Χ.) -
421 BCE
Νικίειος ειρήνη
Ο θάνατος των δύο ηγετών είχε ως άμεσο αποτέλεσμα το τέλος του πολέμου. Με πρωταγωνιστή τον αρχηγό του αριστοκρατικού κόμματος στην Αθήνα, Νικία, υπογράφεται ειρήνη για πενήντα χρόνια (421 π.Χ.). -
415 BCE
ΣΙΚΕΛΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ (415-413 π.Χ.) "Οὐδέν ἐστίν ὃ,τι οὐκ ἀπώλετο"
Στη Σικελία η κατάσταση εξελίσσεται άσχημα για τους Αθηναίους. Ο Αλκιβιάδης είναι απών, ο Νικίας δεν πιστεύει στη χρησιμότητα της επιχείρησης και ο Λάμαχος φονεύτηκε σε μία σύγκρουση με τους Συρακούσιους. Όταν φθάνουν οι σπαρτιατικές ενισχύσεις υπό τον ικανότατο στρατηγό Γύλιππο, η κατάσταση χειροτερεύει για τους Αθηναίους και καταλήγει σε καταστροφή. Για τον Θουκυδίδη η σικελική καταστροφή σηματοδοτεί και την οριστική πτώση του αθηναϊκού μεγαλείου. «Οὐδέν ἐστίν ὃ,τι οὐκ ἀπώλετο - Όλα χάθηκαν». -
413 BCE
ΔΕΚΕΛΕΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (413-404 π.Χ.)
Ο πόλεμος μεταφέρεται στη Δεκέλεια (σημερινό Τατόι). Η οχύρωση της Δεκέλειας από τους Σπαρτιάτες είχε καταστρεπτικά αποτελέσματα για την Αθήνα. Η ύπαιθρος χάνεται για την πόλη. -
407 BCE
Ο Λύσανδρος επιστρέφει...
ο Λύσανδρος, αναλαμβάνει την ηγεσία του σπαρτιατικού στρατού. Οι Αθηναίοι, στην αμηχανία τους, ανακαλούν τον Αλκιβιάδη και του αναθέτουν την αποστολή να αντιμετωπίσει τον Λύσανδρο. Ο αθηναϊκός στόλος ηττάται στο ακρωτήριο της Σάμου Νότιο (407 π.Χ.). Yπεύθυνος της ήττας θεωρείται ο Αλκιβιάδης, ο οποίος δεν επιστρέφει στην Αθήνα. -
406 BCE
Μάχη στις Αργινούσες
Στις Αργινούσες (406 π.Χ.) ο αθηναϊκός στόλος με αρχηγό τον Κόνωνα νικά τους Σπαρτιάτες. -
405 BCE
Αιγός ποταμοί... το τέλος...
Στα 405 π.Χ. ο Λύσανδρος στους Αιγός Ποταμούς, μία τοποθεσία στον Ελλήσποντο, κυριεύει με τέχνασμα τα αθηναϊκά πλοία. Η καταστροφή των Αθηναίων ήταν ολοκληρωτική. -
404 BCE
ΤΡΙΑΚΟΝΤΑ ΤΥΡΑΝΝΟΙ
Στην Αθήνα εγκαθιστούν ένα σκληρότατο ολιγαρχικό καθεστώς. Ένας σκληρός πυρήνας τριάντα ανδρών (Τριάκοντα τύραννοι), φίλων της Σπάρτης, με ηγέτη τον Κριτία, αναλαμβάνει την εξουσία. Ένα κύμα βίας ξεσπά και πολλοί δημοκρατικοί πολίτες θανατώνονται. -
403 BCE
ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΡΙΑΚΟΝΤΑ
Οι Αθηναίοι τελικά εξεγείρονται και με την ηγεσία του Θρασύβουλου ανατρέπουν το τυραννικό καθεστώς και αποκαθιστούν το δημοκρατικό, χωρίς να σημειωθεί σπαρτιατική αντίδραση (403 π.Χ.). -
401 BCE
''Κύρου ἀνάβασις''
Η εκστρατεία του Κύρου, για την κατάληψη του περσικού θρόνου, οδηγεί τη Σπάρτη και τους Έλληνες να αντιληφθούν ότι τα θεμέλια του περσικού κράτους ήταν σαθρά. Στον στρατό του Κύρου συμμετείχαν 13.000 Έλληνες, ανάμεσα στους οποίους 700 Σπαρτιάτες. Στα Κούναξα (401 π.Χ.) ο στρατός του Κύρου νίκησε, αλλά ο ίδιος σκοτώθηκε. Τότε οι Έλληνες μισθοφόροι, οι «Μύριοι», με οδηγούς τον Σπαρτιάτη Κλέαρχο και τον Αθηναίο Ξενοφώντα κατόρθωσαν να διασχίσουν το περσικό κράτος και να φθάσουν στον Πόντο. -
395 BCE
Ο Αγησίλαος στην Αθήνα
Οι Σπαρτιάτες αποφασίζουν να επέμβουν με εκστρατευτικό σώμα, του οποίου την ηγεσία, τελικά, αναλαμβάνει ο βασιλιάς Αγησίλαος (395 π.Χ.). -
394 BCE
Μάχη Κορώνειας
Ο Αγησίλαος διά ξηράς επανέρχεται στην Ελλάδα και νικά το στρατό του αντισπαρτιατικού συνασπισμού στην Κορώνεια (394 π.Χ.). -
394 BCE
Ναυμαχία στην Κνίδο
Ο Αθηναίος στρατηγός Κόνων ναυπηγεί, με περσικά χρήματα, πλοία και συντρίβει το σπαρτιατικό στόλο στην Κνίδο (394 π.Χ.). -
386 BCE
Ανταλκείδειος ειρήνη
Ο Σπαρτιάτης Ανταλκίδας πείθει το βασιλιά Αρταξέρξη να προτείνει ένα σχέδιο ειρήνης (386 π.Χ.) το οποίο, αν γινόταν δεκτό, θα έθετε τέρμα στους μακροχρόνιους πολέμους. -
379 BCE
ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΗΣ ΘΗΒΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Το 379 π.Χ. ο Πελοπίδας, συγκροτεί έναν αξιόμαχο στρατό με κύριο πυρήνα ένα σώμα από 300 άνδρες, τον Ιερό Λόχο. Δίπλα του βρίσκεται ο νεότερος Θηβαίος στρατηγός Επαμεινώνδας.
Ο στρατός των Θηβαίων συγκρούεται επανειλημμένα με τους Σπαρτιάτες και κατορθώνει να αποκρούει τις επιθέσεις τους. -
371 BCE
Μάχη στα Λεύκτρα
Το 371 π.Χ., στα Λεύκτρα της Βοιωτίας, ο στρατός των Σπαρτιατών συντρίβεται. Ο ίδιος ο βασιλιάς Κλεόμβροτος, ο οποίος οδηγούσε το στράτευμα, φονεύεται. Η στρατιωτική μεγαλοφυΐα του Επαμεινώνδα, ο οποίος εφάρμοσε στη μάχη το στρατηγικό σχέδιο της λοξής φάλαγγας, οδήγησε τους Θηβαίους στη νίκη. -
370 BCE
Ο Πελοπίδας σκοτώνεται
Το 370 π.Χ. ιδρύει τη Μεγαλόπολη και την καθιστά πρωτεύουσα της Αρκαδικής συμπολιτείας. Συγχρόνως, η Θήβα δρα προς τη Θεσσαλία. Εκεί, σε μια μάχη, ο Πελοπίδας σκοτώνεται. -
362 BCE
Μάχη στη Μαντίνεια
Το 362 π.Χ. επιχειρεί μία νέα εκστρατεία στην Πελοπόννησο, απειλώντας και την ίδια τη Σπάρτη, την οποία υπερασπιζόταν ο γέρος βασιλιάς Αγησίλαος. Στη μάχη στη Μαντίνεια (362 π.Χ.), οι Θηβαίοι νίκησαν, αλλά ο Επαμεινώνδας έπεσε νεκρός. Μετά τον θάνατο του Επαμεινώνδα, εγκατέλειψαν την Πελοπόννησο και η Θήβα έπαψε να παίζει πρωτεύοντα ρόλο στα ελληνικά πράγματα.