-
Rewolucja październikowa w Rosji
Dokonany przez bolszewików przewrót zbrojny w Rosji -
Period: to
Odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 roku
Podczas rewolucji listopadowej w Niemczech z twierdzy w Magdeburgu zostało uwolnionych grono więźniów politycznych, wśród nich Józef Piłsudski. 10 listopada 1918 roku przyjechał do Warszawy. Dzień później została przekazana mu władza nad wojskiem oraz powierzona misja utworzenia rządu narodowego. 14 listopada Rada Regencyjna rozwiązała się, a Piłsudski przejął pełnię władzy nad krajem. 28 listopada 1918 roku został wprowadzony Sejm Ustawodawczy, którego zadaniem było uchwalenie konstytucji. -
Rewolucja listopadowa w Niemczech
Całokształt wystąpień o charakterze rewolucyjnym w Niemczech, w roku 1918 i 1919. Do pierwszego większego i zarazem udanego wystąpienia marynarzy doszło w listopadzie 1918 roku. Rebelie marynarzy poprzedziła fala aresztowań, która objęła 1000 marynarzy objętych agitacją rewolucyjną. 3 listopada wybuchł bunt marynarzy z bazy Kilonii. -
Zamach stanu w Polsce w 1919 roku, pucz Januszajtisa
Zamach stanu w Polsce w 1919 roku (zamach Januszajtisa, pucz Januszajtisa) – nieudany zamach stanu przeprowadzony w nocy z 4 stycznia na 5 stycznia 1919 przez środowiska prawicowe, który miał na celu obalenie rządu Jędrzeja Moraczewskiego. Inicjatorami byli m.in. pułkownik Marian Januszajtis-Żegota oraz książę Eustachy Sapieha. -
Wybory parlamentarne 1919 roku, Sejm Ustawodawczy.
10 lutego 1919 roku otwarty został Sejm RP. W wyborach do sejmu udział wzięło większość partii politycznych, wybory zbojkotowała KPP, która uważała, że wojna światowa przerodzi się w rewolucję robotniczą. Sejm uchwalił Małą Konstytucję mającą obowiązywać do uchwalenia konstytucji. Władzę w Polsce sprawować miał formalnie Naczelnik Państwa Józef Piłsudski, a rzeczywista władza leżeć miała w rękach Sejmu, przed którym odpowiadał rząd i Naczelnik Państwa. -
Walka o granicę zachodnią
Walka o granicę zachodnią, rozpoczęła się 23 stycznia 1919 roku atakiem Czechów na Śląsk Cieszyński. 26 stycznia Czesi zajęli Cieszyn. Polskie siły wycofały się na linię Wisły i tam zorganizowały pozycje. W dniach 28–30 stycznia Czesi przypuścili ofensywę na Skoczów. Polskie oddziały pod dowództwem Latinika, odparły atak. Ostatecznie 28 lipca 1920 roku spór rozstrzygnięto arbitrażem państw sprzymierzonych. Polska otrzymała 1002 km², natomiast Czechosłowacja 1280 km² -
Walka o granicę wschodnią
Ponieważ wschodnia granica Polski nie została uwzględniona w traktacie wersalskim, ustanowiła ją walka zbrojna.Wojna z Rosją Radziecką rozpoczęła się nieoczekiwanym starciem 14 lutego 1919 roku nieopodal miasteczka Mosty koło Szczuczyna. Starcia trwały przez 2 lata do marca 1921 roku, kiedy podpisano porozumienie zwane pokojem ryskim. Na jego podstawie ustalono granicę polsko-radziecką, dodatkowo Polska miała odzyskać dzieła sztuki i kultury oraz otrzymać 30 mld rubli – nigdy do tego nie doszło. -
Nowo powstała Polska związana z traktatem wersalskim.
Już w 1921 roku Polska zawarła sojusz militarny z Francją i Rumunią. Układ z Francją miał na celu przeciwdziałanie spodziewanej rewizji traktatu przez Niemcy. Sojusz polsko-rumuński miał wzmacniać oba kraje w obliczu ZSRR. II Rzeczpospolita stała się członkiem Ligi Narodów. Najważniejszym zadaniem po odzyskaniu niepodległości była budowa nowoczesnego państwa. Podstawowym problemem były różne instytucje państwowe, przepisy prawne, języki, religie, narodowości i waluty na terenie Rzeczypospolitej. -
Zamach na Józefa Piłsudskiego we Lwowie
Zamach na Józefa Piłsudskiego wpisywał się w ciąg działań irredentystycznych podejmowanych przez utworzoną jesienią 1920 r. Ukraińską Organizację Wojskową (UWO). Działacze UWO skorzystali z okazji, że Naczelnik państwa 25 września 1921 roku przyjechał do Lwowa na otwarcie I Międzynarodowych Targów Wschodnich. Przez cały miesiąc po zamachu policja zatrzymała lub przesłuchiwała szereg działaczy ukraińskich ze Lwowa. -
Bank Polski Spółka Akcyjna
Powstanie banku prywatnego z prawem emisji z siedzibą w Warszawie. -
Przewrót majowy
W nocy 12 maja marszałek Piłsudski przejął dowództwo nad częścią oddziałów z warszawskiego garnizonu. 12 maja zajęto mosty na Wiśle w stolicy. Popołudniem na moście Poniatowskiego doszło do spotkania prezydenta Stanisława Wojciechowskiego z Józefem Piłsudskim. Przypuszcza się iż marszałek wzywał do dymisji władz. 14 maja PPS ogłosiła strajk generalny na kolei. Rząd Witosa podał się do dymisji, z nim Stanisław Wojciechowski. Tymczasowo funkcję prezydenta przejął marszałek Sejmu Maciej Rataj. -
Period: to
Przewrót majowy
W nocy 12 maja marszałek Piłsudski przejął dowództwo nad częścią oddziałów z warszawskiego garnizonu. 12 maja zajęto mosty na Wiśle w stolicy. Popołudniem na moście Poniatowskiego doszło do spotkania prezydenta Stanisława Wojciechowskiego z Józefem Piłsudskim. Przypuszcza się iż marszałek wzywał do dymisji władz. 14 maja PPS ogłosiła strajk generalny na kolei. Rząd Witosa podał się do dymisji, z nim Stanisław Wojciechowski. Tymczasowo funkcję prezydenta przejął marszałek Sejmu Maciej Rataj. -
II Rzeczpospolita jako państwo autorytarne.
W wyniku zamachu powstał pierwszy rząd Kazimierza Bartla. W ostatnim dniu maja Zgromadzenie Narodowe wybrało Józefa Piłsudskiego na prezydenta. Ten jednak nie przyjął funkcji, a na jego miejsce został powołany Ignacy Mościcki. Pozycje ministerialne, stanowiska w armii, administracji państwowej, policji otrzymywali zaufani współpracownicy Piłsudskiego z czasów I wojny światowej i działalności w PPS.
