490 π.Χ - 372 π.Χ

490 π.Χ-479 π.Χ

Period: 490 BCE to 479 BCE

Αμέσως μετά το αίσιο τέλος των περσικών πολέμων και την αξιοθαύμαστη ενότητα που επέδειξαν οι πόλεις-κράτη της κλασικής εποχής, η κατάσταση των πολιτικών πραγμάτων στον ελλαδικό χώρο επανήλθε στην προηγούμενη ρουτίνα του…αλληλοσπαραγμού μεταξύ των ανεξάρτητων πόλεων-κρατών. Οι Έλληνες με τους αγώνες για την υπεράσπιση της ελευθέριας τους απέναντι στους Πέρσες καλλιέργησαν τον εθνικό δεσμό ανάμεσα τους, εντούτοις δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν και μια αντίστοιχη πολιτική ένωση.

ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΔΗΛΟΥ

478 BCE

Μετά τη νίκη των Ελλήνων εναντίον των Περσών, οι πόλεις του Αιγαίου ζουν με τον τρόμο μιας νέας περσικής εισβολής. Αρχικά στρέφονται προς τη Σπάρτη για να αναζητήσουν στήριγμα. Όμως, η μεγάλη δωρική πόλη, δείχνει απρόθυμη να αναλάβει τις ευθύνες και αφήνει ελεύθερο το πεδίο στους Αθηναίους. Έτσι, με πρωτοβουλία του Αριστείδη οι πόλεις του Αρχιπελάγους και των ιωνικών παραλίων συνάπτουν με την Αθήνα μία Συμμαχία με έδρα το νησί της Δήλου (478 π.Χ., Συμμαχία της Δήλου ).

478 π.Χ

Period: 478 BCE to 478 BCE

Μετά τη νίκη των Ελλήνων εναντίον των Περσών, οι πόλεις του Αιγαίου ζουν με τον τρόμο μιας νέας περσικής εισβολής. Αρχικά στρέφονται προς τη Σπάρτη για να αναζητήσουν στήριγμα. Όμως, η μεγάλη δωρική πόλη,δείχνει απρόθυμη να αναλάβει τις ευθύνες και αφήνει ελεύθερο το πεδίο στους Αθηναίους. Έτσι, με πρωτοβουλία του Αριστείδη οι πόλεις του Αρχιπελάγους και των ιωνικών παραλίων συνάπτουν με την Αθήνα μία Συμμαχία με έδρα το νησί της Δήλου (478 π.Χ., Συμμαχία της Δήλου ).

Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ

Period: 471 BCE to 454 BCE

Όλα τα μέλη της Συμμαχίας διαθέτουν από μία ψήφο στο συνέδριο, το οποίο συνέρχεται μία φορά τον χρόνο στη Δήλο. Είναι φυσικό η Αθήνα, που διαθέτει την ισχυρότερη ναυτική δύναμη να κυριαρχεί στη Συμμαχία. Οι πόλεις που δεν επιθυμούσαν ή δεν είχαν τη δυνατότητα να συνεισφέρουν πλοία και άνδρες μπορούσαν να καταβάλλουν ενα χρηματικό ποσό. Ο Αριστείδης, πρώτος, καθόρισε το ποσό της εισφοράς για κάθε πόλη με δίκαιο τρόπο, ώστε τον ονόμασαν «τον δικαιότερο από όλους τους ανθρώπους».

ΕΦΙΑΛΤΗΣ - ΠΕΡΙΚΛΗΣ

462 BCE

Ο Περικλής εμφανίζεται πρώτη φορά στο πλευρό του Εφιάλτη, του ηγέτη των δημοκρατικών της Αθήνας. Δημοκρατία σημαίνει ισότητα όλων,καθιερώνεται η μισθοφορία, μία οικονομικήενίσχυση, ώστε και οι φτωχότεροι να έχουν τη δυνατότητα να καταλαμβάνουν πολιτειακά αξιώματα. Επιπλέον, η Πολιτεία πληρώνει για τους απόρους, το αντίτιμο του εισιτηρίου για την είσοδό τους στο θέατρο (θεωρικά). Την εποχή του ανοικοδομούνται μεγάλα δημόσια έργα, τα οποία θα προσφέρουν εργασία σε πολλούς αλλάζοντας την Αθήνα.

ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ

454 BCE

Η αυτονομία των πόλεων είχε ουσιαστικά καταργηθεί και η Συμμαχία της Δήλου είχε μεταβληθεί σε όργανο επιβολής της πανελλήνιας αθηναϊκής ηγεμονίας. Το 454 π.Χ. ο νέος ισχυρός άνδρας της Αθήνας, ο Περικλής,μεταφέρει το ταμείο της Συμμαχίας στην Ακρόπολη της Αθήνας. Οι αποφάσεις λαμβάνονται μόνο από την Αθήνα και ο φόρος ορίζεται από την αθηναϊκή Εκκλησία του Δήμου. Το 449 π.Χ. υπογράφεται ανάμεσα στην Αθήνα και τον Πέρση βασιλιά η λεγόμενη Ειρήνη του Καλλία.

446 π.Χ -ΤΡΙΑΚΟΝΤΟΥΤΕΙΣ ΣΠΟΝΔΑΙ

446 BCE

Οι σχέσεις με Αθήνας - Σπάρτης εξομαλύνονται με τη σύναψη της Τριακονταετούς Ειρήνης (446 π.Χ., Τριακοντούτεις Σπονδαί). Έτσι η Αθήνα, απερίσπαστη, θα ασχοληθεί με την υλοποίηση ενός υψηλού πολιτιστικού, καλλιτεχνικού και παιδευτικού οράματος.

431 π.Χ: Η ΑΦΟΡΜΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

431 BCE

Πρόλογο του πολέμου αποτέλεσε η εισβολή των Θηβαίων στην Πλάταια, παραδοσιακή φίλη της Αθήνας. Ο πελοποννησιακός στρατός, με αρχηγό το βασιλιά της Σπάρτης Αρχίδαμο, λεηλατεί την ύπαιθρο της Αττικής και ο πληθυσμός της αναγκάζεται να καταφύγει μέσα στην οχυρωμένη πόλη.

431 π.Χ - 362 π.Χ

431 BCE

ΗΓΕΜΟΝΙΚΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΚΑΜΨΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ.

Ο ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Period: 431 BCE to 404 BCE

Ο ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ ΣΚΙΑΓΡΑΦΕΙ ΤΟΝ ΟΛΕΘΡΟ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ:
Ο σημερινός πόλεμος κράτησε πάρα πολλά χρόνια και προκάλεσε τόσες συμφορές στην Ελλάδα, όσες δεν είχε ποτέ πάθει. Ποτέ άλλοτε δεν κυριεύτηκαν και δεν καταστράφηκαν τόσες πολιτείες, είτε από βαρβάρους είτε από Έλληνες που πολεμούσαν μεταξύ τους. Σε πολλές, μάλιστα, πολιτείες, εγκαταστάθηκε καινούργιος πληθυσμός. Ποτέ άλλοτε δεν έγιναν τόσες εξορίες και δε σκοτώθηκαν τόσοι άνθρωποι, είτε στον πόλεμο, είτε σ’ εμφυλίους σπαραγμούς.

430 π.Χ - Ο ΛΟΙΜΟΣ / ΟΙ ΔΗΜΑΓΩΓΟΙ

430 BCE

Το 430 π.Χ. μια μολυσματική ασθένεια αποδεκατίζει τον πληθυσμό της Αθήνας. Θύμα της και ο ίδιος ο Περικλής (429 π.Χ.). Οι Αθηναίοι χάνουν το ηθικό τους. Ισάξιος διάδοχος του Περικλή δεν υπάρχει. Στην πολιτική κυριαρχούν πλέον οι δημαγωγοί.
Για να αντιμετωπίσει τις σπαρτιατικές επιδρομές, η Αθήνα πιέζει οικονομικά τους Συμμάχους. Οι αυθαιρεσίες προκαλούν εξεγέρσεις. Η Λέσβος πρωτοστατεί (428 π.Χ.) και η αποστασία καταπνίγεται με αγριότητα από τους Αθηναίους.

424 π.Χ: ΜΑΧΗ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ, ΗΤΤΑ ΑΘΗΝΑΙΩΝ, ΕΞΟΡΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ

424 BCE

Οι Σπαρτιάτες μεταφέρουν τον πόλεμο στη Μακεδονία. Ο στρατηγός Βρασίδας, με ένα εκστρατευτικό σώμα, φθάνει στη Χαλκιδική και καταλαμβάνει την Αμφίπολη. Οι Αθηναίοι στέλνουν στρατό στη Χαλκιδική υπό τον δημαγωγό Κλέωνα. Κοντά στην Αμφίπολη φονεύονται και οι δύο στρατηγοί, Βρασίδας και Κλέων (422 π.Χ.). Ο θάνατος τους είχε ως αποτέλεσμα την ήττα της Αθήνας. Το 421 π.Χ, με επικεφαλής τον αρχηγό του αριστοκρατικού κόμματος στην Αθήνα, Νικία, υπογράφεται ειρήνη για πενήντα χρόνια.

415-413 π.Χ: Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΤΗ ΣΙΚΕΛΙΑ

415 BCE

Στην πολιτική σκηνή της Αθήνας κυριαρχεί ο Αλκιβιάδης, πολιτικός ικανός αλλά και υπέρμετρα φιλοδοξος. Ο Αλκιβιάδης, χρησιμοποιώντας ως πρόφαση τον πόλεμο δύο σικελικών πόλεων, της Έγεστας και του Σελινούντα, πείθει την Εκκλησία του Δήμου, να οργανώσει εκστρατεία στη Σικελία με το πρόσχημα της αποστολής βοήθειας προς τους Εγεσταίους, φίλους της Αθήνας. Η Εκκλησία όρισε, ως αρχηγούς της εκστρατείας, τρεις στρατηγούς δίνοντάς τους πλήρεις εξουσίες: τον Αλκιβιάδη, τον Νικία και τον Λάμαχο.

Ο ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΕΙ ΤΟΥΣ ΑΘΗΝΑΙΟΥΣ

415 BCE

Όταν ο στόλος των Αθηναίων έφθασε στη Σικελία, στην Αθήνα, ο Αλκιβιάδης κατηγορήθηκε από τους εχθρούς του ότι σε κατάσταση μέθης, είχε ακρωτηριάσει τις ερμαϊκές στήλες - οδοδείκτες. Η Εκκλησία ανακαλέσε από τη Σικελία τον Αλκιβιάδη. Αυτός, φοβούμενος την καταδίκη του σε θάνατο,καταφεύγει στη Σπάρτη. Εκεί,συμβουλεύει τους Σπαρτιάτες να στείλουν εκστρατευτικό σώμα στη Σικελία. Ακόμη, προτρέπει να καταλάβουν τη Δεκέλεια στην Αττική για να αποκόψουν την Αθήνα από την αγροτική ενδοχώρα της.

413 π.Χ -404 π.Χ: Ο ΔΕΚΕΛΕΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

413 BCE

Η οχύρωση της Δεκέλειας ήταν καταστροφική για την Αθήνα. Η ύπαιθρος χάνεται. Οι Πέρσες επανεμφανίζονται στο Αιγαίο. Ο Αλκιβιάδης, στη Μικρά Ασία,τώρα, συμβουλεύει τους Πέρσες να συντηρούν τον πόλεμο Αθήνας - Σπάρτης και εκείνοι, προσφέρουν χρήματα στους Σπαρτιάτες, που ναυπηγούν ισχυρό στόλο. Ο Λύσανδρος αναλαμβάνει την ηγεσία του σπαρτιατικού στρατού. Οι Αθηναίοι ανακαλούν τον Αλκιβιάδη, ώστε να τον αντιμετωπίσει. Ο αθηναϊκός στόλος ηττάται, 407 π.Χ. Yπεύθυνος θεωρείται ο Αλκιβιάδης.

413 π.Χ: Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΣΙΚΕΛΙΑ

413 BCE

Στη Σικελία η κατάσταση εξελίσσεται άσχημα για τους Αθηναίους. Ο Αλκιβιάδης τους έχει προδόσει, ο Νικίας δεν πιστεύει στη χρησιμότητα της επιχείρησης και ο Λάμαχος φονεύτηκε. Όταν φθάνουν οι σπαρτιατικές ενισχύσεις υπό τις οδηγίες του Αλκιβιάδη (!!!), η κατάσταση χειροτερεύει για τους Αθηναίους και καταλήγει σε καταστροφή. Για τον Θουκυδίδη η σικελική καταστροφή σηματοδοτεί και την οριστική πτώση του αθηναϊκού μεγαλείου. «Οὐδέν ἐστίν ὃ,τι οὐκ ἀπώλετο - Όλα χάθηκαν».

405π.Χ - 403π.Χ: ΑΓΩΝΑΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

405 BCE

Στις Αργινούσες (406 π.Χ.) ο αθηναϊκός στόλος με αρχηγό τον Κόνωνα νικά τους Σπαρτιάτες. Στη συνέχεια οι επιχειρήσεις αναπτύσσονται στο Βόρειο Αιγαίο και στα στενά της Προποντίδας. Στα 405 π.Χ. ο Λύσανδρος στους Αιγός Ποταμούς, μία τοποθεσία στον Ελλήσποντο, κυριεύει με τέχνασμα τα αθηναϊκά πλοία. Η καταστροφή των Αθηναίων ήταν ολοκληρωτική.

404 π.Χ: Η ΣΥΝΘΗΚΟΛΟΓΗΣΗ

404 BCE

Ο στόλος των Σπαρτιατών αποκλείει την Αθήνα και από τη θάλασσα, ενώ η πόλη, ήταν απομονωμένη από την ξηρά. Η πολιορκία εξάντλεί τους Αθηναίους, οι οποίοι αναγκάζονται να ζητήσουν ειρήνη.
Οι Σπαρτιάτες συγκαλούν συνέδριο στη Σπάρτη για να αποφασιστεί η ειρήνη. Οι Κορίνθιοι και άλλοι σύμμαχοι ζητούν να ισοπεδωθεί η Αθήνα και οι κάτοικοί της να πουληθούν ως δούλοι. Οι Σπαρτιάτες όμως, αναλογιζόμενοι την προσφορά της Αθήνας κατά τους Περσικούς πολέμους, δέχθηκαν να συνάψουν ειρήνη με βαρείς όρους.

404 π.Χ: ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Period: 404 BCE to 404 BCE

Το τέλος του πολέμου αναδεικνύει τη Σπάρτη νικήτρια. Όμως στην πραγματικότητα ολόκληρη η Ελλάδα εξέρχεται βαθύτατα τραυματισμένη. Πόλεις έχουν ερειπωθεί, η ύπαιθρος έχει εγκαταλειφθεί, οι νεκροί ανέρχονται σε χιλιάδες. Όμως ο πόλεμος έχει διαβρώσει και τον ψυχικό κόσμο των ανθρώπων. Οι ηθικές αξίες έχουν καταρρεύσει, οι κοινωνικές δομές έχουν ανατραπεί, η θρησκευτική πίστη έχει κλονιστεί. Ακόμη, ο πόλεμος αυτός έχει επιτρέψει στους Πέρσες να αναμειχθούν στα ελληνικά πράγματα.

403 π.Χ: Η ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ

403 BCE

Οι Σπαρτιάτες είχαν κηρύξει τον πόλεμο στην Αθήνα με το σύνθημα της απελευθέρωσης των ελληνικών πόλεων από τον αθηναϊκό ζυγό. Αυτό διαψεύστηκε. Οι Σπαρτιάτες, με τη συμπαράσταση των Περσών, υποστήριξαν τα ολιγαρχικά κόμματα στις πόλεις, τοποθέτησαν φρουρά και επέβαλαν φόρους.
Στην Αθήνα εγκαθιστούν το σκληρότατο ολιγαρχικό καθεστώς των Τριάκοντα τύραννων, φίλων της Σπάρτης. Κύμα βίας ξεσπά και πολλοί δημοκρατικοί θανατώνονται. Οι Αθηναίοι εξεγείρονται και αποκαθιστούν τη δημοκρατία.

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΘΗΒΑ

382 BCE

Στον Πελοποννησιακό πόλεμο η Θήβα είναι με το μέρος της Σπάρτης, αλλά μετά τη λήξη του πρωτοστατεί εναντίον της. Το 382 π.Χ. η Σπάρτη ανατρέπει το δημοκρατικό πολίτευμα της Θήβας και παραδίδει την εξουσία στους ολιγαρχικούς. Το 379 π.Χ. οι Θηβαίοι δημοκρατικοί, με αρχηγό τον Πελοπίδα, ανατρέπουν τους ολιγαρχικούς και αποκαθιστούν το δημοκρατικό πολίτευμα. Δίπλα του βρίσκεται ο νεότερος Θηβαίος στρατηγός Επαμεινώνδας. Ο στρατός των Θηβαίων συγκρούεται επανειλημμένα με τους Σπαρτιάτες.

ΟΙ ΜΑΧΕΣ ΣΤΑ ΛΕΥΚΤΡΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ

371 BCE

Το 371 π.Χ., στα Λεύκτρα της Βοιωτίας, ο στρατός των Σπαρτιατών συντρίβεται. Η μεγαλοφυΐα του Επαμεινώνδα, με το σχέδιο της λοξής φάλαγγας, οδήγησε τους Θηβαίους στη νίκη. Η Θήβα δρα στη Θεσσαλία. Στη μάχη, ο Πελοπίδας σκοτώνεται. Ο Επαμεινώνδας συνεχίζει. Το 362 π.Χ. επιχειρεί νέα εκστρατεία στην Πελοπόννησο, απειλώντας την ίδια τη Σπάρτη. Στη μάχη στη Μαντίνεια (362 π.Χ.), οι Θηβαίοι νίκησαν, αλλά ο Επαμεινώνδας έπεσε νεκρός. Η Θήβα έχασε τον πρωτεύοντα ρόλο στα ελληνικά πράγματα.