Εμφύλιος Πόλεμος (1946-1949)

Δημιουργία ΕΑΜ και ΕΔΕΣ

1941

Η γερμανική εισβολή τον Απρίλη του 1941, και η τριπλή κατοχή που ακολούθησε, οδήγησε σε ένα κενό εξουσίας, μέσα από το οποίο γεννιέται το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ), και ο Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος (ΕΔΕΣ)

Πρώτες εμφύλιες συγκρούσεις

Period: 1943 to 1944

Οι πρώτες εμφύλιες συγκρούσεις μεταξύ του ΕΑΜ και του ΕΔΕΣ ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια της κατοχής.

Προσπάθεια ανακωχής

Feb 5, 1944

Εκτέλεση Δημήτριου Ψαρρού

Apr 17, 1944

Η εκτέλεση του και η διάλυση του 5/42 τάγματος Ευζώνων, που ήταν επικεφαλής, καθόρισε τις μεταγενέστερες εξελίξεις, καθώς οδήγησε στην δαιμονοποίηση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ από τους πολιτικούς του αντιπάλους.

Μάχη της Καλαμάτας

Sep 9, 1944

Η μάχη αυτή διεξήχθη μεταξύ του ΕΛΑΣ και των ταγμάτων ασφαλείας. Η μάχη τελείωσε με ήττα και φυγή των ταγματασφαλιτών, ενώ απελευθερώθηκε και η Καλαμάτα.

Μάχη του Μελιγαλά

Sep 15, 1944

Η μάχη του Μελιγαλά έλαβε χώρα στον Μελιγαλά Μεσσηνίας ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και τα τάγματα ασφαλείας. Μετά την ήττα της Καλαμάτας, μέρος των ταγματασφαλιτών οχυρώθηκε στον Μελιγαλά, όπου και περικυκλώθηκε από δυνάμεις του ΕΛΑΣ. Μετά από τρεις μέρες σκληρής μάχης, η πόλη εκπορθήθηκε και ακολούθησε σφαγή. Το πλήθος των εκτελεσθέντων υπολογίζεται κοντά στα 700-1100.

Συλλαλητήριο 3ης Δεκέμβρη

Dec 3, 1944

Ο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ οργάνωσε συλλαλητήριο ως απάντηση στο τελεσίγραφο των κυβερνητικών δυνάμεων για αφοπλισμό των αντάρτικων ομάδων. Παρά την απαγόρευση του, το ΕΑΜ αψήφησε την απόφαση αυτή και βγήκε στους δρόμους. Στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, αστυνομικοί άρχισαν να πυροβολούν προς το πλήθος, σκοτώνοντας 33 άτομα και τραυματίζοντας 140. Το γεγονός αυτό ήταν η αφορμή για τα Δεκεμβριανά, μια σειρά ενόπλων συγκρούσεων που κράτησε μέχρι τον Ιανούαριο του 1945.

Συνθήκη της Βάρκιζας

Feb 12, 1945

Στις 12 Φεβρουαρίου 1945, υπογράφηκε μεταξύ κυβέρνησης Πλαστήρα και ΕΑΜ, η συμφωνία της Βάρκιζας, η οποία προέβλεπε τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ, αποκατάσταση των πολιτικών ελευθεριών, αμνηστία πολιτικών αδικημάτων,λύση του πολιτειακού με δημοψήφισμα και διενέργεια εκλογών.

Λιτόχωρο

Mar 30, 1946

Το βράδυ της 30 Μαρτίου 1946, οργανώθηκε επιδρομή κομμουνιστών ανταρτών, με αρχηγό τον Αλέξανδρο Ρόσιο, εναντίον του σταθμού Χωροφυλακής στο Λιτόχωρο Πιερίας. Κατάληξη της επιδρομής ήταν 11 νεκροί χωροφύλακες.

Γ' Ψήφισμα

Jun 18, 1946

Στο πλαίσιο όλο και αυξανόμενων επιδρομών εναντίον της Χωροφυλακής, η κυβέρνηση ενέκρινε, στις 18 Ιουνίου, το Γ΄ Ψήφισμα («περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την δημοσίαν τάξιν και την ακεραιότητα της χώρας»). Με το ψήφισμα αυτό, ξεκίνησαν μαζικές διώξεις εναντίον αριστερών ή ύποπτων για αριστερά φρονήματα. Επίσης, υπήρξαν αποφάσεις για θανατικές ποινές. Οι πρώτες εκτελέσεις θανατοποινιτών έγιναν στα τέλη του επόμενου μήνα (Ιούλιος 1946).

Δημοψήφισμα 1ης Σεπτεμβρίου

Sep 1, 1946

Τη 1η Σεπτεμβρίου 1946, πραγματοποιήθηκε το δημοψήφισμα για την επάνοδο του Βασιλιά Γεωργίου Β', με ποσοστό υπερ 68.4%. Η επιστροφή του βασιλιά οδήγησε σε κλιμάκωση του εμφυλίου.

Δόγμα Τρουμαν

Dec 3, 1947

Στις 12 Μαρτίου 1947, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τρούμαν, δήλωσε ότι θα βοηθούσε την Ελλάδα και την Τουρκία οικονομικά και στρατιωτικά, για να αποτρέψει τη πτώση τους στη Σοβιετική σφαίρα. Η βοήθεια αυτή επισημοποιείται στις 10 Μαϊου. Με αυτό ξεκινάει η δεύτερη φάση του Εμφυλίου.

Δημιουργία Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης

Dec 24, 1947

Τέλος του 1947, το ΚΚΕ αποφάσισε να αλλάξει αποφασιστικά τη στάση του, ενώπιον του κίνδυνου φυσικής εξόντωσης, και αποφάσισε τη διεξαγωγή ολομέτωπου πολέμου. Στις 24 Δεκεμβρίου, ανακοινώθηκε η ίδρυση κυβέρνησης στις ανταρτοκρατούμενες περιοχές, που ονομάστηκε Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση. Πρόεδρός της ανέλαβε ο Μάρκος Βαφειάδης.

Σχεδιο Χαραυγή και Κωρωνίς

1948

Η κυβέρνηση με τα σχέδια Χαραυγή και Κωρωνίς, στόχευε στην εκκαθάριση της Στερεάς και Βόρειας Ελλάδας αντίστοιχα από τις δυνάμεις του ΔΣΕ που δρούσαν εκεί.

Μάχη της Κονιτσάς

Jan 6, 1948

Ο ΔΣΕ εξαπέλυσε επίθεση για την κατάληψη της Κόνιτσας, με στόχο να καταστεί η πόλη έδρα της νέας κυβέρνησης. Η μάχη διήρκεσε μέχρι τις 6 Γενάρη, με αποτυχία του να καταλάβει την πόλη.

Γράμμος-Βίτσι

Aug 21, 1948

Με το σχέδιο Κωρωνίς, ο ΔΣΕ εγκατέλειψε το Γράμμο, και βρέθηκε στο Βίτσι, όπου και ανασυντάχτηκε.

Αλεξάνδρος Παπάγος

Jan 11, 1949

Ο Αλέξανδρος Παπάγος ανέλαβε τη θέση του αρχιστράτηγου στις 11 Ιανουαρίου 1949. Η νέα ηγεσία του κυβερνητικού στρατού κατάστρωσε νέο σχέδιο με στόχο την οριστική συντριβή του ΔΣΕ. Στο πρώτο στάδιο, έγινε εκκαθάριση της Πελλοπονήσου, κυρίως στην περιοχή του Πάρνωνα. Άλλες επιτυχημένες επιχειρήσεις έγιναν στη Νάουσα, στο Καρπενήσι, ενώ έγινε και ανακατάληψη του Γράμμου.

Επιχείρηση Πυρσός

Aug 16, 1949

Τον Αύγουστο του 1949, τέθηκε σε εφαρμογή το σχέδιο Πυρσός, με στόχο τις θέσεις του ΔΣΕ στο Γράμμο και στο Βίτσι. Στις 16 Αυγούστου, το Βίτσι είχε εκκαθαριστεί πλήρως, ενω στις 25 Αυγούστου έπεσε και η τελευταία άμυνα των ανταρτών στο Γράμμο, οι οποίοι μέχρι τις 29 Αυγούστου κατέφυγαν στην Αλβανία. Με την κατάληψη του Κάμενικ στις 30 Αυγούστου, έληξε το πολεμικό σκέλος του Εμφυλίου.

Τέλος εχθροπραξιών

Oct 15, 1949

Στις 15 Οκτωβρίου του 1949, η εξόριστη πλέον, «Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση» των ανταρτών, έδωσε τέλος στις εχθροπραξίες με διάγγελμα, που μεταδόθηκε από ραδιοσταθμό του Βουκουρεστίου.